Çalışma ortamlarında olası risklere karşılık yetkili laboratuvarlar tarafından haritalandırma çalışmaları da yapılmaktadır. Haritalandırmaya yönelik yapılan çalışmalar ile, toplanan veriler uygun dağılım ve yayılım modellemeleri yapılarak işletmenin çalışma alanlarına uygulanmaktadır.
Laboratuvarlar tarafından çalışma ortamlarında gerçekleştirilen gürültü, toz, fiziksel faktörler ve kimyasal faktörlere yönelik test, ölçüm ve analiz çalışmaları ile, aslında o işyerinde çeşitli tehlikelere karşı, gerek yasal düzenlemelerde gerekse yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından geliştirilen standartlarda açıklanan sınır değerlerinin aşılıp aşılmadığı, aşıldıysa ne derece risk yarattığı ortaya konmuş olmaktadır.
Ancak haritalandırma çalışmaları ile riskler ve önlem alınması gereken noktalar bir harita üzerinde çok daha belirgin olarak gösterilmiş olmaktadır. Bu haritalar sayesinde işletmeler, hem işyerinin bütününü hem de çok riskli çalışma bölgelerini görsel olarak algılamış olmaktadır. Bu şekilde alınacak önlemlerin neler olacağına ve nasıl uygulanacağına daha kolay karar verme imkanı bulmuş olmaktadır.
Haritalandırma çalışmaları ile bir yandan çalışanların bilinçlenmesi bir yandan da onların koruyucu ekipmanları kullanmalarının sağlanması da hedeflenmektedir.
Bu çalışmaları yapacak laboratuvarların, ulusal veya uluslararası akreditasyon kuruluşlarından, TS EN ISO/IEC 17025 Deney ve Kalibrasyon Laboratuvarlarının Yeterliliği İçin Genel Şartlar standardına uygun olarak akredite olmuş olmaları gerekmektedir. Bu laboratuvarlar, haritalandırma çalışmaları kapsamında esas olarak şu çalışmaları gerçekleştirmektedir:
Ortam gürültü haritalandırması
Ortam toz haritalandırması
Fiziksel faktör haritalandırması
Kimyasal faktör haritalandırması
Çalışma ortamlarındaki gürültüler yüzünden çalışanların beden ve ruh sağlıklarının bozulduğu bilinen bir gerçektir. İşverenler, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılan Çalışanların Gürültü İle İlgili Risklerden Korunmalarına Dair Yönetmelik gereğince çalışma ortamlarında gürültüyü önleyecek gerekli tedbirleri almak ve bunları uygulamak zorundadır. Çalışanların çalışma ortamlarındaki gürültüye maruz kalmaları yüzünden karşı karşıya oldukları sağlık ve güvenlik risklerinden korunması gerekmektedir. Gürültü haritaları hazırlanırken, kullanılan makine ve tezgahlarda ölçümler yapılmakta, gürültü seviye eğrileri çizilmekte ve ayrıntılar ortaya konmaktadır. Bu sayede işletmeler, yoğun olarak gürültüye maruz kalınan noktaları kolayca görebilmekte ve daha isabetli önlemler alabilmektedir.
Bazı çalışma ortamlarında üretim faaliyetleri sırasında ortaya çıkan ve havada asılı kalan tozlar, hem miktar olarak hem de içerdikleri zararlı maddeler açısından çalışan sağlığını ciddi oranda tehdit etmektedir. Bu durum aynı zamanda makinelerin de sık sık arıza yapmalarına ve düzgün çalışmamalarına neden olmaktadır. Solunan tozlar çalışanların vücutlarında zehirlenmelere yol açmakta, üstelik vücutta birikerek kanser ve allerjik özellikler göstermektedir. Labortauvarlar çeşitli ölçümler ile elde edilen verileri, uygun dağılım ve yayılım modellemeleri uygulayarak işletmenin çalışma alanlarına işlemekte ve ortam toz haritalandırma çalışmaları yapmaktadır. Bu şekilde işverenler harita üzerinde çalışanların bulundukları bölümlerde risk faktörlerini daha net görebilmektedir.
Çalışma ortamlarının sağlıklı ve güvenilir olmasına engel olan birçok fiziksel faktör bulunmaktadır. Çalışma ortamının çok gürültülü olması, çok tozlu olması, yapılan işin çalışanların el, kol ve vücutlarında titreşimlere neden olması, ortamın termal konforunun sağlanmamış olması, havalandırmanın yeterli olmaması, ortamın fazla sıcak veya soğuk olması, havasının çok nemli veya kuru olması, aydınlatma koşullarının yetersiz olması, hava basıncının düşük veya yüksek olması, çalışma ortamını elverişsiz yapan fiziksel faktörlerdir. Yapılan ölçümler ve analiz sonuçları işletmenin çalışma alanları üzerinde işlenerek fiziksel faktör haritalandırması yapılmaktadır.
Çalışma ortamlarını sağlıksız yapan kimyasal faktörlerin başında ise gaz, buhar, toz ve duman gelmektedir. Kimyasal maddelerin üretilmesi, kullanılması, doğal ortamdan alınarak değiştirilmesi veya sentetik yollarla yeni kimyasal maddeler elde edilmesi bir yandan insan yaşamını kolaylaştırmakta, bir yandan da insan sağlığı açısından zararlı sonuçlar yaratmaktadır. Kimyasal faktör haritalandırma çalışmaları ile işletmenin riskli bölgeleri daha belirgin hale getirilmektedir. Bu sayede işletmelerin riskleri anlamaları ve önlem almaları daha kolay olmaktadır.
