Çalışma ortamının fiziksel özellikleri arasında aydınlatma, güvenli bir çalışma ortamı yaratmak açısından son derece önemli bir konudur. Görsel işlerin rahat ve doğru olarak yapılması, ancak uygun bir görüş alanı sağlandığı takdirde mümkündür. Çalışanların, yeterli ve uygun koşullarda aydınlatılmış ortamlarda çalışmaları, göz sağlığı açısından önemli olduğu kadar ürünlerin kalitesini de doğrudan etkilemektedir.
Aydınlatma şiddetini ölçerken birim olarak lüks kullanılır. Bulutsuz bir yaz gününde aydınlatma şiddeti 100 bin lükstür. Bulutlu bir kış gününde ise bu değer 3 bin lüks civarındadır.
Doğru yapılmış bir çalışma ortamı aydınlatmasının çalışanlar üzerinde olumlu birçok etkisi bulunmaktadır. Örneğin, iyi bir aydınlatma, görme keskinliğini arttırır ve bakılan nesnenin daha iyi görünmesini sağlar. İşin daha çabuk yapılmasını sağlar. Yaşanan iş kazalarını düşürür ve çalışanların verimini yükseltir.
İş masalarında ve tezgahlarda yapılan kaba işler için 150 lüks aydınlatma yeterlidir. Orta derece güçlükte zor işler için ve genel olarak büro işlerinde aydınlatma en az 300 lüks olmalıdır. Hassas ve kritik işler için, örneğin hassas montaj ve kontrol işlerinde ve çok hassas boyama işlerinde aydınlatma en az 700 lüks olmalıdır. Çok daha hassas parçaların montaj ve kontrolünde ise aydınlatmanın 1500 lüks civarında olması gerekmektedir.
Aydınlatma sistemleri ile ilgi bir takım kriterler ve standartlar belirlenmiştir. Örneğin çalışma ortamlarına gün ışığının doğrudan girmesi önlenmelidir. Pencerelerin, tavanların, duvarların, kolonların ve bölmelerin yüzeyleri açık renge boyanmalıdır. Genel olarak güvenlik işaretlerinin dışında kalan alanların açık ve mat renklere boyanması gerekmektedir. Yapay ışık kaynakları, çalışanların görüş açısı dışına yerleştirilmesi gerekmektedir.
Aydınlatma ölçümleri konusunda yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından geliştirilen birçok standart bulunmaktadır. Bunlardan birkaçı şunlardır:
- TS EN 12464-1 Işık ve ışıklandırma - İş mahallerinin aydınlatılması - Bölüm 1: Kapalı alandaki iş mahalleri
- TS EN 12464-2 Işık ve aydınlatma - İş yerlerinin aydınlatılması - Bölüm 2: Bina dışı iş yerleri
Yetkili laboratuvarlar tarafından iç ortam ölçümleri çerçevesinde işletmelerde aydınlatma ölçümleri de gerçekleştirmektedir.