Tekstil sektöründe büküm, ipliğin kumaşın dokunması sırasında uğrayacağı gerilim kuvvetlerine karşı dayanıklılık sağlayabilmesi amacı ile liflerinin bir eksen etrafında birbirleri üzerine dolanması işlemidir.

Kullanılan iplik numaralama sistemine göre bir birim ölçüde tespit edilen büküm miktarı, öncelikle ipliğin ve ona bağlı olarak kumaşın dayanıklılığı, görünümü ve ekonomikliği olmak üzere kumaşın bütün özelliklerini etkileyen çok önemli bir faktördür.

Kesikli liflerden imal edilen ipliklerin dayanıklılı olmaları için bir miktar büküm uygulanmaktadır. Uygulanan bükümün yönüne göre de bunlara “S” büküm veya “Z” büküm denmektedir. Genelde iplikler “Z” bükümlü olmaktadır.

Dikey tutulan tek kat iplikte meydana gelen dönüşler Z harfinin ortasındaki yönde yani sağ aşağı ise, veya uçlarından tutulup sağ el tarafından saat yönünde sağa doğru döndürüldüğünde düzeliyor ve mukavemet kaybediyorsa bu iplik “Z” bükümlüdür. Ancak özel amaçlar için “S” bükümlü iplikler de üretilmektedir.

İplik üretilirken ipliğe verilecek büküm miktarı ve yönü, iplik numarasına, lifin uzunluğuna, inceliğine ve kullanılacağı yere göre belirlenir. İpliklerin büküm sayısının ve yönünün bilinmesi çok önemlidir.

Akredite olmuş laboratuvarlarda gerçekleştirilen fiziksel testler için, yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından çıkarılan standartlara uyulmaktadır. Bu kapsamda büküm (kumaştan) çalışmalarında şu standartlar esas alınmaktadır:

• TS 256 Dokunmuş kumaşlar - İmal tarzı - Analiz metotları - Kumaştan çıkarılan ipliğin bükümünün tayini
• BS 2085 İpliklerdeki bükülme tayini için test metodu, direkt sayım metodu
• BS 2864 Kumaştan çıkarılan ipliğin bükülme tayini metodu
• ISO 7211-4 Tekstil - Dokuma kumaşlar - Üretim - Analiz yöntemleri - Bölüm 4: Kumaştan çıkarılan ipliğin bükülmesinin tayini

• ASTM D1422 Bükümlü-bükümsüz yöntemiyle tekli bükülmüş ipliklerdeki büküm için standart test yöntemi
• ASTM D1423 Direkt sayımla ipliklerdeki büküm için standart test yöntemi