Tekstil sektöründe bir tekstil ürününün hangi lif veya liflerden üretildiğini anlamak için çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Bazı durumlarda sadece bir test yapılarak ürünün hangi liften dokunduğunu anlamak mümkündür. Ancak genellikle birkaç farklı testin sonucuna göre verilen karar daha sağlıklı olmaktadır. Bu tür testlere kalitatif elyaf analizleri denmektedir. Yapılan testleri beş grupta toplamak mümkündür:
- Yakma testleri
Lif küçük bir aleve tutularak, yanış şeklinden, yanma sırasındaki kokusundan ve yanma sonrası kalıntılardan, lifin bitkisel, hayvansal veya sentetik olup olmadığı tespit edilmektedir.
- Mikroskop testler
Mikroskop testleri, liflerin uzunluk ve çaplarının ölçülmesinde, liflerin tanımlanmasında, sınıflandırılmasında, mantar, bakteri ve diğer zararlıların life verdikleri hasarın şeklini ve derecesini belirlemede ve lif yapılarının tespit edilmesinde daha kesin sonuçlar vermektedir.
- Kuru destilasyon
Bu testlerde esas, elyafın kuru destilasyonu ile açığa çıkan gazların pH değerlerini tespit etmektedir.
- Boyama testleri
Liflerin boyanma özellikleri birbirinden farklıdır. Bu yüzden testler sırasında, lifler özel test boyar maddeleri ile farklı renk ve tonlarda boyanmaktadır. Sonuçlar değerlendirilerek analizi yapılan lifin cinsi tespit edilmektedir. Bu testler çok kolaydır ve sıkça uygulanmaktadır.
- Kimyasal çözücülerle yapılan testler
Elyaflar, kimyasal maddeler içindeki tutumlarına ve çözünüp çözünmeme durumlarına göre ayırt edilmektedir. Test örneğini çözen kimyasal madde belirlenirse, elyaf da tanımlanmış olmaktadır. Çeşitli elyaflar için çözündükleri kimyasal maddeler önceden belirlenmiştir.
Yetkili laboratuvarlarda, tekstil ürünlerinde elyaf analizi ve kalitatif değerlendirme çalışmaları yapılmaktadır. Laboratuvarlar bu çalışmalar sırasında yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartları dikkate almaktadır. Elyaf analizi ve kalitatif değerlendirme faaliyetlerinde şu standart esas alınmaktadır:
- TS 4739 Tekstil liflerinin tanınması metotları
Bu standart, dokumada kullanılan liflerin fiziksel, kimyasal ve mikroskobik yollardan tanınmasına dair yöntemleri içermektedir.