Temizlik ve dezenfeksiyon konusu, sadece işletmelerin değil, günlük yaşamın her alanında uygulanması gereken faaliyetler bütünüdür. Ama özellikle gıda üreten işletmeler açısından temizlik ve dezenfeksiyon faaliyetleri, toplumsal sağlık ve ürün kalitesi bakımından büyük önem taşımaktadır. Herşeyden önce gıda ürünleri, zararlı mikroorganizmaların üremesi için çok elverişli bir ortam oluşturmaktadır. Gıdalara fiziksel, kimyasal ve mikrobiyal bulaşmalar her zaman olabilir ve işletmelerin bu konuda hassas olmaları gerekmektedir.
Kirlenme, herhangi bir yüzeyde bulunması istenmeyen kalıntılar yüzünden olmaktadır. Bu kirlenme organik veya inorganik nitelikte olabilir. Belli bir sınıflandırma yapılamasa da bir kısım kirler, toz, toprak çeklinde serbest kirlerdir. Bir kısım kirler şeker, tuz gibi suda çözünen türden olabilir. Bir kısım kirler ise yağ, protein, kireç artıkları gibi suda çözünmeyen türdendir. Ama bakteri, virüs, maya ve küf kirlenmeleri mikrobiyal kir olarak adlandırılmaktadır.
Kullanılan alet, ekipman ve çeşitli yüzeylerdeki kir ve artıkların uzaklaştırılması veya bunların mikroorganizmalar için çoğalabilecekleri bir ortama dönüşmesinin önlenmesi çalışmalarına temizlik denmektedir. Kullanılan araç, gereç ve ekipmanlar, doğrudan veya dolaylı yollardan bulaşmaya neden olmaktadır ve mutlaka önlem alınması gerekmektedir. Dezenfeksiyon işlemleri ise, temizlik yapıldıktan sonraki süreçte, ortamdaki ürünlere bulaşma kaynağı olabilecek mikroorganizmaların tamamının öldürülmesi veya en düşük seviyede zarar verecek duruma getirilmesidir.
Özellikle gıda işletmelerinde, temizlik işlerinden sonra dezenfeksiyon yapılmıyorsa, yapılan temizlik işleminden beklenen yarar elde edilemez. Çünkü temizlik sırasında bir takım mikroorganizmalar serbest duruma geçmekte ve daha geniş bir yüzeye yayılmaktadır. Bu üremeleri açısından ortamın genişlemesi anlamına gelir. Bu yayılmanın önüne geçmek ancak dezenfeksiyon işlemleri ile mümkün olmaktadır. Bu yüzden işletmede yapılacak temizlik adımlarını, mutlaka uygun bir dezenfeksiyon işlemi takip etmelidir.
Yapılan temizlik ve dezenfeksiyon işlemlerinin etkinliği ise ancak yapılacak bir takım testler, ölçümler ve analizler ile ortaya konulabilir. Bu konuda ulusal ve uluslarası kuruluşlardan TS EN ISO/IEC 17025 standardı esasları çerçevesinde akredite olan laboratuvarlar hizmet vermektedir. Söz konusu laboratuvarlar, mevcut yasal düzenlemelere, genel kabul görmüş test yöntemlerine ve yerli ve yabancı kuruluşlar tarafından yayınlanan standartlara uyarak faaliyet göstermektedir.
Temizlik ve dezenfeksiyon testleri esas olarak üç ana başlık altında toplanmaktadır:
Deterjan analizleri, temizlik ürünlerinin fiziksel ve kimyasal analizlerini, mikrobiyolojik analizlerini ve bakterisidal aktivite testlerini kapsamaktadır.
Dezenfektan analizleri ise dezenfeksiyon ürünlerinin fiziksel ve kimyasal analizlerini, aktivite testlerini ve bakterisidal aktivite testlerini kapsamaktadır.
Gerek deterjan analizleri ve gerekse dezenfektan analizleri olarak, yerli ve yabancı birbirinden farklı test yöntemleri kullanılmakta, testler, ölçümler, analizler ve değerlendirmeler yapılmakta ve ulusal ve uluslararası yayınlanmış standartlar esas alınmaktadır. Her bir başlığın altında çok sayıda test ve analiz bulunmaktadır. Örneğin sadece deterjan ürünlerinin fiziksel ve kimyasal analizleri kapsamında, anyonik aktif madde tayini, katyonik aktif madde tayini, noniyonik aktif madde tayini, toplam aktif madde tayini, sodyum karbonat tayini, sodyum tripolifosfat tayini, EDTA tayini, sodyum sülfat tayini, silikat tayini, aktif oksijen tayini, TAED tayini, aktif klor tayini, hidroksit tayini, optik ağartıcı tayini, ph değeri tayini, yoğunluk tayini, viskozite tayini, toplam asitlik tayini, toplam alkalilik tayini, serbest asitlik ve bazlık tayini ve suda çözünmeyen madde tayini gibi testler yapılmaktadır.
Performans testlerine gelince, bu çerçevede, çamaşır grubu ürünleri, mutfak grubu ürünleri, banyo grubu ürünleri ve genel temizlik grubu ürünleri için performans testleri yapılmaktadır.
Kısaca hangi sektörde olursa olsun bütün işletmelerin, belirlenmiş dönemlerde temizlik ve dezenfeksiyon işlerini yaptırmaları ve gerekli durumlarda ilgili test ve analiz çalışmalarını talep etmeleri gerekmektedir.
ANALİZLER
